Intraoperatieve awareness

Het bij bewustzijn komen tijdens algehele anesthesie en het herinneren van deze episode postoperatief. Engelstalig: ‘explicit recall’. Inductie en uitleiding telt voor deze definitie niet mee.

Incidentie

• 1-2 op 1000 operaties
  • Grote studie uit 2000 in Zweden^​1​: 0,1% en 0,18% bij gebruik van NMBA
  • Grote studie uit 2004 in USA^​2​: 0,13%
• NAP (2014): 1 op 19 000
• Bij hoogrisico patiënten: 1 op 100 (kans 10x groter)

Risicofactoren

• Chronisch gebruik van alcohol of psychoactieve medicatie
• Awareness tijdens eerdere operatie
• Intubatieproblemen bij een (al dan niet onverwacht) moeilijke luchtweg
• Hartchirurgie
• Sectio caesarea
• Acute trauma chirurgie
• Gebruik van continue spierverslappers
• Lachgas-opioidanesthesie
• Hoge ASA-klasse (IV en V)
• Slechte hemodynamische toestand ongeacht de oorzaak^​3​

Hyponosedieptemonitor (BIS)

Compacte EEG-monitor ter detectie van inadequate hypnose. de bispectral index-(BIS)-monitor is het bekendst. Andere monitoren zijn SedLine, de Narcotrend en de entropiemodule. De meeste studies zijn gedaan met de BIS-monitor:

• B-Aware trial (2004) ^​3​
  • Multicenter RCT
  • BIS-gestuurd protocol versus routinematig anesthesiologische zorg
  • Incidentie awareness
    • BIS-groep: 0,16% (2/1225)
    • Controle-groep: 0,89% (11/1238)
  • Absolut risk reduction (ARR): 0,73%
  • Commentaar:
    • BIS superieur
    • Onnauwkeurigheid (brede betrouwbaarheidsintervallen)
    • Alleen hoog risicopatiënten voor awareness
• B-unaware trial (2008) ^​4​
  • Singlecenter RCT
  • BIS-gestuurd protocol versus end tidal anesthetic concentration (ETAC)-gestuurd protocol
  • Incidentie awareness
    • BIS-groep: 0,21% (2/967)
    • ETAC-groep: 0,21% (2/974)
  • Absolut risk reduction (ARR): 0%
  • Commentaar
    • BIS superioriteit niet aangetoond
    • Onnauwkeurigheid (brede betrouwbaarheidsintervallen)
    • Alleen hoog risicopatiënten voor awareness
• BAG-RECALL-trial (2011) ^​5​
  • Singlecenter RCT, vergelijkbaar met B-unaware alleen grotere groep
  • BIS-gestuurd protocol versus end tidal anesthetic concentration (ETAC)-gestuurd protocol
  • Incidentie awareness
    • BIS-groep: 0,28% (8/2861)
    • ETAC-groep: 0,07% (2/2852)
  • Absolut risk increase (ARI): 0,21%
  • Commentaar
    • BIS superioriteit niet aangetoond, superioriteit van ETAC protocol is niet overwogen
    • Alleen hoog risicopatiënten voor awareness
• MACS-trial (2012) ^​6,7​
  • Effectiveness RCT
  • BIS-gestuurd protocol versus ETAC
  • BIS-gestuurd protocol versus routinematig anesthesiologische zorg
  • Incidente awareness
    • BIS-groep: 0,05% (3/6076)
    • ETAC-groep: 0,12% (11/9376)
    • Controle-groep: 0,15% (5/3384)
  • Commentaar
    • BIS superioriteit niet aangetoond
    • Ongeselecteerde groep, geen hoogrisico patiënten
• Cochranereview (2014) ^​8​ demonstreerde een sifnificant effect van BIS-gestuurde anesthesie t.o.v. routineanesthesie op basis van klinische verschijnselen van awareness. Dit effect werd niet gezien wanneer er gebruik van ETAC werd gemaakt
  • BIS-gestuurde anesthesie bij inhalatieanesthesie verminderde de volatiele anesthesieconsumptie en postoperatief hersteltijd van relatief diepe anesthesie
• Cochranereview (2019) ^​9​ toont dat BIS-gestuurde anesthesie het risico op awareness kan verminderen en vroege hersteltijden (enkele minuten) kan verbeteren, maar geen bewijs van een verschil tussen BIS-geleide anesthesie en ETAC-geleide anesthesie.
  • BIS monitoring verminderde de incidentie van awareness van 9 per 1000 naar 3 per 1000 (OR 0,36, 95% BI 0,21-0,60; 27 studies; 9765 deelnemers)

Concluderend zijn zowel BIS- als ETAC-gebaseerde protocollen effectief om de incidentie van awareness te verminderen bij zowel hoogrisico patiënten als ongeselecteerde patiënten. Daarbij kan BIS-monitoring bij inhalatieanesthesie de inhalatieanesthesieconsumptie en postoperatieve hersteltijd verminderen.

Bij anesthesie bij patiënten die niet als hoogrisicopatiënten worden aangemerkt is het gebruik van een BIS-monitoring tot nog toe een beslissing die de anesthesioloog individueel moet nemen op basis van de aard van de procedure, voorkeurstechniek, noodzaak tot gebruik van spierverslappers. Ook economische overwegingen zijn hierbij belangrijk.

BIS EEG Monitoring

Referenties